BURUN KANAMALARI (EPİSTAKSİS)

     ETKEN

Burun, oldukça yoğun ve yüzeysel damarlar içeren bir organdır. Özellikle burun boşluğunu ikiye ayıran bölmenin ön kısmı burna gelen damarların oldukça yüzeysel olduğu bir bölümdür. Özellikle çocuklarda bu bölgede en hafif travmada bile kanama gerçekleşebilir. Ayrıca kuru hava veya kış aylarında görülen kabuklanmalar da sıklıkla kanamaya neden olmaktadır.

Adölesan ve erişkinlerde neden genellikle altta yatan kanama hastalığı ile ilişkili olduğu halde, çocuklarda burunla oynama ilk sırada gelir.

Lokal nedenler: Burundaki iltihaplar, travmalar, burun karıştırmaları, burundaki kurutlar, yabancı cisimler, burun içi ve sinüs tümörleri, septum deviasyonlar, alerjik nedenler, mevsimsel nedenler, damarsal malformasyonlar(anevrizma gibi..), ağır egzersizler, uyuşturucu kullanımı vb.

Sistemik nedenler: Hipertansiyon, kan hastalıkları ( Kanama diatezileri, İTP,  lösemi vs.), barsak parazitleri,  hormonal bozukluklar, idiopatik nedenler (%10)  vb.

      KLİNİK

Çocuk ve adölesanlarda minor anterior burun kanaması olurken, 50 yaş üstünde şiddetli posterior burun kanaması daha sık ve ciddidir. Araştırılması gerekir.

      TANI

İstenilecek tetkikler:Tansiyon ölçülmesi, waters grafi (sinüzit için), barsak paraziti araştırılması, tam kan, kan grubu tayini, PT, PTT, trombosit sayımı, kanama zamanı, pıhtılaşma zamanı, serum faktör VIII düzeyi

   ** Adölesan ve erişkinlerde neden genellikle altta yatan kanama hastalığı ile ilişkili olduğu halde, çocuklarda burunla oynama ilk sırada gelir.

   ** Burun kanaması olan bir çocukta burun mukozası dikkatlice incelendikten ve ÜSYE, sinüzit araştırıldıktan sonra gerekirse diğer testler yapılmalıdır.

     TEDAVİ

Akut kanamaya yaklaşım :Burun başparmak ve diğer iki parmakla sıkıştırılmış olarak yüze doğru bastırılır. Baş kalp seviyesinin üstünde tutulmalıdır. Baş öne meyilli ve dik olarak 5 dakika beklenmelidir. Burun ve yanaklara buz (soğuk) uygulanabilir. Tansiyon kontrolü yapılmalı, gereğinde burundaki tüm pıhtılar sümkürülerek temizlenmelidir. Burun deliklerine 3-4 kez dekonjestan burun spreyi sıkılıp (İLİADİN vb.) tekrar burun parmaklar arasında sıkılmalıdır.

    ** Bazen tampon koymadan adrenalinli LİDOKAİN içeren basit pamuklu tampon kullanılabilir.

    ** Gereğinde bu hastalara K vitamini, C vitamini, kalsiyum desteği verilebilir.

Nemlendirici kremler (VASELİN,VİKS vb.): Burnun orta bölmesine parmak ucu ile Günde üç defa kullanılması önerilir veya sadece gece yatmadan önce sürülür. Bu işlem epeyce faydalıdır.

Kimyasal veya elektrokoterizasyon: Hafif derecedeki sık tekrarlayan kanamalar için kullanılır. Bu yöntem kan hastalığı olan hastalarda etkili değildir.

Tampon konulması: Basit müdahale ile durmayan kanamalarda kullanılır. Tampon kanayan damar üzerine baskı yaparak kanamayı durdurur. Tampon olarak antibiyotikli merhem/pomad (FURASİN vb ) sürülmüş gazlı bezler kullanılabilir. Tamponlar enfeksiyon nedeniyle genellikle 48 saat sonra çıkarılmalıdır. Tampon süresince hastaya antibiyotik verilmelidir. Burun arka kanamalarında normal tamponla kanama durmasa arka tampon denilen ve ağız içinden sokularak burnun arka kısmına yerleştirilen tampon kullanılır.

Damarların Bağlanması : Şiddetli olan ve tampon konmasıyla durmayan kanamalarda kullanılır.

   ** Özelikle yaşlı insanlarda, yüksek tansiyon nedeniyle oluşan kanamalar kolay kolay durmazlar. Bu durumda hem tansiyonu hem de kanaması kontrol altına alınmalıdır.