** Hekimin ilk görevi kendini korumaktır. O yüzden adli vakalarda dikkatli olmalıdır.

     Adli Vakalar: Yüksekten düşme, travma, yaralanmalar, darp, yılan ısırması, böcek, akrep sokması, ilaç içme vb. şüpheli vakalar adli vakalardır.

1. Hastanın ilk başvurduğu merkezde adli bildirimin yapılması zorunludur.

2. Zehir Danışma Merkezi kesinlikle aranmalı ve önerilere göre müdahale yapılmalıdır.

Ulusal Zehir danışma Merkezi (UZEM)  Tel: 114 (http:://www.rshm.saglik.gov.tr/uzem)

           Veya gerekirse Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi zehir danışma merkezi

(0 312 311 89 40, 0 312 310 35 45 / 2133-2134)

3. Zehir danışma merkezi mide lavajı, aktif kömür, kusturma vb. acil müdahale önermişse hastanın ilk baş vurduğu merkezde yapılmalıdır. Yapılmazsa yasal suçtur.

4. Hasta ileri merkeze sevk edilmelidir. Çoğu vakada en  az 24 saat gözlem şarttır.

 ** Kesinlikle eve gönderilmez. İleri merkezi kabul etmese bile sevkine veya karnesine sevki yazılır.

 ** Sağlık ocağında gözleme alınmamalı veya hastanede gerekli imkan ve gerekli olabilecek uzman hekim (örneğin kraniyal teravmada beyin cerrahisi) yoksa yine bir üst merkeze sevk edilmelidir.

 ** Eğer hasta gözlemde tutulacaksa tüm rutin tetkikleri alınmalıdır.( TK, BK, PTZ, INR, CK, CKMB, TİT, kan gazı, EKG, PA AC grafisi vb. tetkikleri tanıya bakılmaksızın günlük alınmalıdır.

 ** Girişi olmayan hastaya hayati tehlikesi yoksa kesinlikle müdahale yapılmamalıdır. Hastalar en az 24 saat gözlemde kalmalıdır.

 ** Hasta kesinlikle uygun koşullarda ( Gerekiyorsa ambulans vb. )  sevk edilmelidir

** Prastisyen hekim basit adli vakalar dışında hiçbir zaman kati rapor vermemeli kati rapor için  uzman görüşü  istemeli ve sevk etmelidir.

MİDE LAVAJI ve UYGULANIŞI

Kullanılacak NG mümkün olan en büyük numara olmalıdır. Yıkama sıvısı çocuklarda SF  yetişkinlerde SF veya musluk suyu olmalıdır. Ilık sıvı tercih edilmelidir. Bilinci kapalı hastaya lavaj yapılmaz. Ama entübe edildikten sonra mide levajı yapılabilir. Hasta sol yana yatırılarak yapılmalıdır. Yıkama işlemine başlamadan önce toksikolojik inceleme için örnek alıp saklanır. Çocuklarda her seferinde 10-20 mL/kg, yetişkinde 120-300 mL sıvı verilip geri alınarak alınan sıvı duru gelene dek işlem sürdürülür. Tüp çıkarılacaksa aktif kömür verildikten sonra çıkarılmalıdır.

KUSTURMA VE UYGULANIŞI

   ** Mide levajından etkilidir. Ama yinede fazla tercih edilmiyor ve ipeka şurubu zor temin ediliyor .

  İpeka şurubu: Sponta kusma olmayan hastalarda kusturma için kullanılır.

 İlk dozdan 15-20 dk sonra kusma olur. Kusma olmasa doz tekrarlanabilir

            Doz: 6-12 ay :15ml temiz sıvı/kg içinde 10ml ipeka , 1-5yaş: 120ml temiz sıvı içerisinde 15ml ipeka , >5yaş : 240-480ml temiz sıvı içerisinde 30ml ipeka

  Kontrendikasyonlar: Bilinç kaybı veya bozukluğu varsa, hidrokarbon, kuvvetli asit veya alkali alımı, konvulziyon, kroziv madde alımı, koma, 3. trimester gebelik varsa kontrendikedir.

AKTİF KÖMÜR VE UYGULANIŞI

CHAR FLO®  (240 ML sıvı içinde 50 gram aktif karbon içerir)

EUCARBON® TAB. çok az aktif kömür içermesi nedeniyle aktif kömür yerine kullanılmaz.

Doz: Çocuk ve yetişkinlerde ortalama 1 g/kg tek doz verilir. NG veya oral içirilerek. verilir.

** Yinelenen dozda aktif kömür 0,25-0,5g/kg (en çok 50gr/saat) 2-6 saatte bir uygulanır.

** Birçok toksin ve maddeyi bağlayarak sindirim kanalından emilimini önler. Madde alındıktan sonra 1 saat içinde verilmelidir.

** Gereğinde aktif kömür uygulanması tekrarlanarak verilmelidir. özellikle fenobarbital, teofilin, trisiklik antidepresanlar, digoksin, karbamazepin, dapson, nadolol, salisilat, siklosporin, propoksifen ve fenitoin toksikasyonlarında

** Aktif kömür yakıcı alkali maddeler, siyanür, etanol ve diğer alkoller, florür, demir, kurşun, lityum, potasyum ve bromür toksikasyonarında faydasızdır.

** Bilinci kapalı hastaya verilmesi aspirasyona neden olabilir.

CİLT TMİZLİĞİ:

Endikasyon: Organofosfat zehirlenmesinde veya ciltten emilen toksik maddelerde hastanın üstündeki bütün elbiseleri çıkartılır. Göbek, tırnak içleri, saçlar ve tüm beden (vücut) su ve sabunla en az 30 dakika iyice yıkanır. Basınçlı su ve krem vb. şeyler kullanılmaz.

GÖZ YIKAMA:

Endikasyon: Göze kimyasal madde kaçması

Acil yapılması gereken işlemdir.Varsa kontakt lensler çıkarılır. Acilen laktatlı ringer ile ringer laktat bulunamazsa serum fizyolojik ya da çeşme suyu ile en az 20 dakika yıkanır. Yıkama hasta yatarken göze sürekli serum damlatma ile de yapılabilir. Her bir göz için en az 1 Litre sıvı kullanılır. Kornea zedelenmesi kuşkusu varsa göz kapatılmaz ve göz hastalıkları uzmanına gönderilir.

İDRARIN ALKALİLEŞTİRİLMESİ

Endikasyon: Laroxyl entoksu vb ilaçlar.

Yetişkinde % 8,4’lük sodyum bikarbonat çözeltisinden 225 mL (10 mL’lik ampullerden 23 ampul), çocukta ise 25 ml ven içine 1 saatte verilir. İdrar pH’sı, kan potasyum düzeyi, kan pH’sı ve santral venöz basınç saatte bir kontrol edilir. Sodyum bikarbonat idrar pH’sı 7,5-8,5 arasında kalacak, kan pH’sı 7,4’ü geçmeyecek biçimde verilir. Sıvı yüklenmesine bağlı akciğer ödemi en önemli istenmeyen etkidir. Hafif vakalarda proflaktik amaçlı gereğinde mayisine katılacak potasyumun 2 katı bikarbonat katılarak da bu işlem yapılabilir.

BRADİKARDİ TEDAVİSİ:

Senkop veya hipotansiyon yoksa bradikardi ve atriyoventriküler bloğu tedavi etmeye gerek yoktur. Hipertansiyona nedeniyle oluşan bradikardi tedavi edilmemelidir. Solunum ve oksijen desteği verilir. Gereğinde hipotermi varsa hasta ısıtılır. Tedavide atropin kullanılabilir.

 Atropin: ATROPİN AMPUL

        Doz: Yetişkinde: IV 0,5-1mg (en çok 3 mg), çocukta: IV 0,02 mg/kg (en çok 0,5 mg) verilir.

TAŞİKARDİ TEDAVİSİ:

Hipotansiyon ve göğüs ağrısı ile birlikte değilse, sakin bir odada dinlenme ve gözlem yeterlidir.

Ciddi taşikardide esmolol (BREVİBLOC ® 10 mg/mL, 10 mL flakon ve premiks infüzyon çözeltisi) ven içine 0,5 mg/kg hızla bir dakikada yükleme yapıldıktan sonra, 0,05 mg/kg/dk hızda 4 dakika süreyle uygulanmalıdır. Yetersiz kalındığında doz 0,05 mg/kg/dk aralıklarla artırılarak hasta izlenmelidir. Ya da propranolol ven içine (yetişkinde 1-3 mg, 1 mg/dakika hızı geçmeyecek biçimde, yanıt alınıncaya dek 5 dakikada bir yinelenerek en çok 5 mg, çocukta 0,1 mg/kg % 5 dekstrozun sudaki çözeltisi içinde 5 dakikada, gerekirse 6-8 saatte bir yinelenerek) uygulanmalıdır.

QRS UZAMASININ TEDAVİSİ (>0,10 SANİYE)

Hava yolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir ve O2 verilir. EKG’de QRS süresi 0,10 sn’den uzunsa, hipotansiyon ve ventrikül aritmisi varsa sodyum bikarbonat (% 8,4’lük 1 mEq/mL, 10 mL’lik ampullerden 1 mEq/kg), % 0,9’luk sodyum klorür veya % 5’lik dekstroz çözeltileri içinde IV infüzyonla uygulanır. Kontrol EKG’de QRS genişlemesi ve hipotansiyon sürüyorsa aynı doz yinelenir.

BİLİNÇ DEĞİŞİKLİĞİNİN TEDAVİSİ

Hava yolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir. Oksijen verilir. Koma durumunda dekstroz (ven içine yetişkinde %30’luk çözeltiden 80 mL ya da %50’lik çözeltiden 50 mL; çocukta % 10’luk dekstroz çözeltisinden 2,5-5 mL/kg ya da % 20’lik çözeltiden 2-4 mL/kg), tiamin (100 mg ven ya da kas içine), nalokson (yetişkinde 0,4-2 mg, çocukta 0-5 yaş arası 0,1 mg/kg, 5 yaşın üstüne en az 2 mg ven içine uygulanır, 2-3 dakika aralıklarla 10 mg’a kadar çıkılabilir) ve flumazenil (ven içine; yetişkinde 0,2 mg, yanıt alınamazsa 30 saniyede bir 0,3-0,5 mg, en çok 3 mg, çocukta 0,01 mg/kg, en çok 1 mg) uygulanması entübasyona gereksinimi ortadan kaldırabilir. Beden (vücut) sıcaklığı normale getirilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖNELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

Eğer yazıyı beğendiyseniz ve yararlı buluyorsanız.
LÜTFEN Bu sayfayı
FACEBOOK ve TWİTTER'da PAYLAŞINIZ


DOÇ.DR. İLYAS YOLBAŞ
www.ilyasyolbas.com
FACEBOK
TWİTTER