RAŞİTİZM VE D VİTAMİNİ PROFLAKSİSİ

           ETKEN: En sık 3 ay - 2 yaş arasında bebeklerde görülmektedir. Hastalığın sıklığı ortalama %6 civarında olup, bölgesel araştırmalara göre % 2-19 arasında değişmektedir.

KLİNİK:

Ayaklar üzerine basamama, kafa kemiklerinde yumuşama (kraniotabes 3 aydan küçük bebeklerde fizyolojiktir), kafa şeklinde bozukluklar (yassı ve masa kafa görünümü), ön bıngıldağın normalden geniş ve kenarlarının yumuşak olması ve geç kapanması (Doğumda yaklaşık 1-4 cm, ortalama 3 cm olan ön fontanel 14-18 aylık ken kapanır.), göğüs kafesinde şekil bozuklukları (kuş göğsü, kunduracı göğsü gibi), Harrison oluğu, kaburgaların sternum hattında tesbih gibi çıkıntılar, özellikle el bileklerinde daha bariz görülen genişleme, bacaklarda X bacak, O bacak gibi şekil değişiklikleri, diş çıkarmada gecikme, düşük kalsiyuma bağlı ateşsiz havale geçirme, göğüs deformitesi nedeniyle sık akciğer enfeksiyonu geçirme gibi bir çok klinik bulgu olabilir.

TANI:

     Laboratuar: serum Ca, P ve alkalen fosfataz düzeylerine bakılabilir. Ca genellikle normal veya düşüktür. P genellikle düşük olarak görülür. ALP normal veya yüksek olarak bulunur.

    Raşitizmde ve osteomalazide: ALP düzeyi artar. Anti raşitik tedavi ile serum ALP düzeyi 4-12 günde düşer ve 2 ayda normalin üst sınırına iner.

    Osteoporozda: Osteoblast aktivitesi normal ve serum ALP’de normaldir. ACP düzeyi yükselir.

              ** D vitamini yetersizliği, Serum 25 Hidroksi Vitamin D düzeyinin 25 ng/ml’den daha düşük olması olarak tanımlanmaktadır. 10 ng/ml’nin altında olması D vitamini eksikliğidir.

El bilek  grafisinde Radyolojik bulgular:

   Radius ve ulna alt ucunda metafizlerde genişleme, çukurlaşma (kadehleşme), fırçamsı görünüm (Düzensizlik), Kostakondral eklemlerde genişleme

TEDAVİ:

       D vitamini eksikliğine bağlı raşitizm tanısı konan vakalara sadece bir sefer ağız yoluyla  150-300.000 ünite D vitamininin ikiye bölünerek verilmesi yeterlidir. Gereksiz tekrarlanmamalıdır.

   ** Başlangıçta bu tedaviye 1 hafta süreyle kalsiyum desteği sağlanmalıdır.

      Tedaviye yanıt: Biyokimyasal düzelme 1-2 haftada, radyolojik düzelme 3-4 haftada, tam iyileşme 2-3 ayda sağlanır.

          DEVİT-3 ^® AMPUL (300.000 IU/ml D vitamini)

          CA-C  SANDOZ ^® 1000 EFERSAN TABLET (1300mg Ca ve C VİT)

           Doz: günde 1/3 veya  1/2  tablet kullanılır.

   ** Bu çocuklar Ca kaynağı olan yoğurt, peynir, çökelek vb. besinlerle beslenmelidir.

   ** 6 aydan küçük bebekler, önerilen dozda D vitamini verilmesine karşın raşitizmi düzelmezse bebekler ileri merkeze sevk edilmelidir.

    D vitamini toksikasyonu: Yanlış raşitizm tanısı konulan vakalarda tedavi maksadıyla gereksiz olarak bir defada 100.000 ünitenin üzerinde D vitamini uygulaması yapılan vakalarda ortaya çıkmaktadır.

 Kesin raşitizm tanısı konulmadan kesinlikle 100.000 ünitenin üzerinde D vitamini verilmemelidir.

    D VİTAMİNİ PROFLAKSİSİ

       Bütün bebeklere, beslenme şekillerine bakılmaksızın (anne sütü veya formüla mama) mutlaka günde 400 IU/gün (3 damla/gün; günde bir kez) D vitaminin verilmeli ve 1 yaşın sonuna kadar devam edilmelidir. Prematüre bebeklere günde 800 ünite D vitaminin verilmelidir.

      ** Profilaksi amacı ile uzun süreli olarak günde 400 IU/gün (3 damla)  fazla D vitamini verilmemelidir. Entoksikasyon olabilir.(Polivitamin desteğinde D VİT göz önünde bulundurulmalıdır.)

DVİT-3 ^® DAMLA (400 IU/gün =3 damla/gün; günde bir kez)